Wat zie je precies als je het laatste kwartier – plus 7 minuten blessuretijd – van Ajax kijkt?

Hij staat een meter of tien in het veld. In zijn eentje. Armen over elkaar. Strakke, zorgelijke blik. Maurice Steijn, sinds juni coach van Ajax, observeert. Hoe zijn spelers de meegereisde supporters in het krappe, volle uitvak bedanken. Niet even een paar seconden, maar bijna een halve minuut. Dan loopt hij weg, naar binnen.

Het is tegen half zeven, zaterdagavond, na een moeizame vertoning van Ajax tegen Excelsior in het Rotterdamse Kralingen. Hij is teleurgesteld. Te makkelijk goals weggegeven. Te laag tempo. Te veel kansen gemist. „Op een halve meter van het doel kregen we ’m nog niet binnen”, zal Steijn later zeggen.

Ajax is in opbouw, wacht nog altijd op versterkingen. In de bestuurskamer lopen voor de aftrap de nieuwe rechtsback Anton Gaaei en spits Chuba Akpom wel rond, maar zij zijn nog niet speelgerechtigd. Akpom, overgestapt van Middlesbrough, is met zijn transferbedrag van ruim 12 miljoen euro alleen al meer waard dan de hele begroting van Excelsior, door VI berekend op 8,5 miljoen (tegen 140 miljoen voor Ajax).

Potentie zichtbaar

Een droog, stroef kunstgrasveld en een traag spelend Ajax doen die verschillen teniet. Al is de potentie van deze ploeg zichtbaar. De rust, het overzicht en de passing bij centrale verdediger Jorrel Hato, een 17-jarig talent uit Rotterdam. Hij komt nu nog elke dag met de trein naar de trainingen. En aanvaller Carlos Forbs (19), voor 14 miljoen gekocht van Manchester City, is bedrijvig bij zijn basisdebuut. Hij dribbelt op hoge snelheid, maar is nog ongelukkig in de eindfase. Door fel druk te zetten, leidt hij de 0-1 van spits Brian Brobbey in.

Steijn coacht fanatiek, wijst en fluit waar spelers moeten lopen. De vraag is wie dit Ajax ín het veld gaat leiden, na het vertrek van de invloedrijke aanvoerder Dusan Tadic. De ervaren Davy Klaassen begint op de bank, evenals Kenneth Taylor, doorgaans een basiskracht, maar vaak bekritiseerd. Aanvaller Steven Bergwijn, de nieuwe aanvoerder, lijkt in zijn ijver te veel te willen. Op papier is hij linksbuiten, maar hij duikt veel in de as van het veld op, komend vanaf het middenveld.

Middenvelder Branco van den Boomen zou die voortrekkersrol kunnen vervullen. Hij coacht veel, ziet openingen, kan het spel dirigeren met zijn voortreffelijke passing. Maar niet vandaag. Steijn wisselt hem na een uur omdat hij ontevreden over hem is.

Het is nog broos, dit Ajax. Achterin kunnen zomaar gaten vallen. Excelsior voelt dat aan. Onder aanvoering van linksback Arthur Zagre combineren zij er in een fraaie aanval op los, Siebe Horemans schiet de 1-1 binnen. Bergwijn laat de verdediger uit zijn rug weglopen – „dat mag gewoon niet”, zegt hij later. Na rust is het plots 2-1. Ajax-verdediger Jakov Medic treuzelt, verliest de bal, die Nikolas Agrafiotis in het doel ramt.

Als je om het kampioenschap wil meespelen moet je dit soort wedstrijden winnen

Maurice Steijn coach Ajax

De thermometer in het stadion tikt de 27 graden aan. Het momentum is weer voor Ajax, nadat invaller Klaassen net fraai de 2-2 heeft gemaakt. Nu moet het gebeuren, wil Ajax niet direct duur puntenverlies oplopen in de Eredivisie. Excelsior trapt af, de 75ste minuut loopt.

Wat zie je precies als je het laatste kwartier – plus 7 minuten blessuretijd – van dit Ajax bekijkt?

Gezien hun status mag verwacht worden dat ze nu opstaan. Captain Bergwijn, vorige zomer voor ruim 31 miljoen euro gekocht. De door Steijn geprezen aanvaller Mohammed Kudus, die in de nadrukkelijke belangstelling staat van West Ham United. En spits Brobbey, jongen van de club, vorig jaar voor een kleine 20 miljoen teruggehaald uit Duitsland.

Wat vooral opvalt: er gebeurt te weinig. Ajax probeert het wel, dringt aan. Klaassen mikt een grote kans in minuut 78 op de voet van keeper Stijn van Gassel. In de tegenstoot krijgt Excelsior een mogelijkheid. Kort erop slalomt Kudus door de verdediging maar vergeet af te ronden. Waarop hij even later de bal met een technisch hoogstandje aanneemt – wel frivool, maar de klok tikt weg.

Dat moment symboliseert het gebrek aan urgentie bij Ajax. Er wordt hier en daar gesjokt, hoofden naar beneden. Niemand neemt de boel op sleeptouw, om de 2-3 daadwerkelijk te forceren. Steijn kijkt onmachtig langs de kant. Handen in de zakken, dan de armen weer over elkaar, een korte blik naar de grond.

Taylor neemt twee corners, beide laag, beide eenvoudig weggewerkt door Excelsior. Idem dito bij een hoekschop van Bergwijn, niet veel later. Brobbey staat meerdere keren buitenspel, wat geen toeval meer is. In de eerste helft wordt zijn 0-2 afgekeurd omdat hij buitenspel stond.

Na de kans van Kudus, forceert Ajax nauwelijks meer iets. In tegenstelling tot Excelsior. Het publiek op Woudestein staat even op de banken als een schot van Derensili Sanches Fernandes via Hato maar net naast gaat.

„Als je om het kampioenschap wil meespelen moet je dit soort wedstrijden winnen”, zegt Steijn. Bergwijn is het er niet mee eens dat Ajax urgentie miste in de slotfase. „Ik denk dat iedereen wel wil, dat zie je ook aan de jongens en hoe we in de kleedkamer zitten”, legt hij uit. „Iedereen is gewoon teleurgesteld.”